Het best bewaarde geheim van Amsterdam
Altijd te zien
Gratis audiotour
Portugese Synagoge
Mr. Visserplein 3, Amsterdam
Portugese Synagoge
Midden in het centrum van Amsterdam staat een kolossaal gebouw met een indrukwekkende geschiedenis: de Portugese Synagoge. Gebouwd in 1675 en sinds die tijd niet veranderd. Tot op de dag van vandaag worden er diensten gehouden, maar daarbuiten is iedereen welkom om een kijkje te nemen.
Ben je er nog nooit binnen geweest? Dan ben je niet de enige. De Portugese Synagoge wordt ook wel het best bewaarde geheim van Amsterdam genoemd.
Grootste synagoge ter wereld
Lange tijd mochten Joden geen synagogen bouwen. Toen dat halverwege de 17e eeuw eindelijk mocht, werden er in korte veel synagogen gebouwd.
De Portugese Synagoge was de grootste ter wereld. Dat is te zien op Gezicht op de Grote en Portugese Synagoge te Amsterdam (1675-1680) van Gerrit Berckheyde, dat in het Joods Museum hangt.
Links op het schilderij staat de Grote Synagoge, die in 1671 werd gebouwd door de Asjkenazische Joden uit Midden- en Oost-Europa. In dit gebouw zit nu het Joods Museum. Rechts staat de Portugese Synagoge, gebouwd door de Sefardische Joden uit Portugal en Spanje. De Portugese Synagoge is dan nog maar net af. Zie je dat de bouwhut er nog voor staat?
Gezicht op de Grote en Portugese Synagoge te Amsterdam (1675-1680) - Gerrit Berckheyde
Wat is er te zien?
Sinds 1675 is er niets aan het interieur van de Portugese Synagoge veranderd. De synagoge wordt nog steeds verlicht door honderden kaarsen in blinkende, koperen kroonluchters. In de winter geeft dit een sprookjesachtige sfeer.
Ook de banken, de teba (de verhoging waarop de Tora gelezen wordt) en de grenenhouten vloer zijn nog uit 1675. Op de grond ligt fijn zand, dat stof, vocht en vuil opneemt en loopgeluiden dempt. In de kroonluchter die het dichtst bij de hechal (waar de Torarollen worden bewaard) hangt, kun je het eeuwig licht zien branden.
Verborgen schatkamers
In de bijgebouwen van de snoge bevinden zich de schatkamers. Hier worden ceremoniële objecten bewaard die nog steeds tijdens Joodse erediensten gebruikt worden. Nergens ter wereld zijn deze zo compleet en op de oorspronkelijke locatie bewaard gebleven als in de Portugese Synagoge.
Hier liggen verschillende Torarollen, waarvan de oudste uit de 14e eeuw (!). Ook kun je hier de bijzondere zilvercollectie met bekers, kannen en kandelaars voor de sjabbat zien. De textielcollectie bestaat uit bijna zeshonderd voorwerpen. Met een deel ervan worden de Torarollen aangekleed en beschermd.
'Intimiderend in zijn omvang, kalm door de rust, magisch in zijn functie en indrukwekkend en aangrijpend door zijn geschiedenis. Niemand verlaat de Portugese Synagoge onaangedaan.'
Rosie de Sousa, bezoeker
Dit mag je niet missen
- De honderden kaarsen die de synagoge verlichten (tip: bezoek een kaarslichtconcert om ze allemaal te zien branden).
- Vanaf de vrouwengalerij bovenin heb je een mooi uitzicht over de hele synagoge.
- De schatkamers.
- De wintersynagoge, die gebruikt wordt als het te koud is.
- Bibliotheek Ets Haim - Livraria Montezinos, de oudste Joodse bibliotheek ter wereld (let op: alleen op afspraak te bezoeken).