NHm vertelt: Bert van der Heijden

De oorlog is eigenlijk nooit echt voorbij gegaan, maar is altijd blijven ‘sudderen’.

Het welgestelde, zionistische gezin van der Heijden
Bert van der Heijden groeide op in een welgesteld, zionistisch en zeer anti-Duits gezin. Hij had twee oudere broers, Han (1933) en Jaap (1934). Zijn vader Lodewijk Henri van der Heijden had een broekenfabriek en negen winkels met bedrijfskleding onder de naam NeVaMa (Nederlandse Vakkleding Maatschappij). Zijn moeder Johanna Eleonora Lob was een zeer geëmancipeerde vrouw, die veel sociaal werk deed.

Cabaret tussen de schuifdeuren
Het gezin woonde in Amsterdam in de Quinten Massijsstraat. In de eerste jaren van de bezetting vonden er thuis ‘tussen de schuifdeuren’ cabaretvoorstellingen plaats van Rudolf en Herbert Nelson, twee uit nazi-Duitsland gevluchte cabaretiers, die veel in Tuschinski hadden opgetreden.

In onderduik door de razzia's
Door de vele razzia’s in augustus 1942, besloot het gezin onder te duiken. De jongens werden ieder apart ondergebracht bij familieleden van een niet-Joods dienstmeisje. Bert kwam terecht bij de familie Oud, een katholiek gezin met vier kinderen in Zwaagdijk. Als de kinderen Oud op school waren, maakte de zevenjarige Bert lange wandelingen, waar hij enorm van genoot. Ook hielp hij zijn pleegmoeder met allerlei huishoudelijke klussen. Zijn pleegvader was een onaardige man, die hem weg wilde hebben en de oudste dochter Jopie had een hekel aan hem. ’s Nachts was Bert vaak angstig; hij keek dan ook uit naar de bezoekjes van zijn broer Jaap, die zo nu en dan op de fiets naar hem toe kwam.

Het herstel van de gezinsbanden na de oorlog
Het gezin van der Heijden overleefde de oorlog, maar het was moeilijk om weer de oude gezinsband te herstellen. Zijn moeder zette zich enorm in voor Le-Ezrath Ha-Jeled (Het Kind ter Hulpe) en hield zich met diverse kindertehuizen bezig, waaronder het Joods Jongensweeshuis aan de Emmalaan. Over de oorlog werd niet gesproken. Het devies was vooral kijken naar de toekomst.