Perskit Nationaal Dankteken
Amsterdam, 17 januari 2024 - In de Schooltuin van het Nationaal Holocaustmuseum, dat op 11 maart opent voor publiek, staat een monument waarmee Joodse Nederlanders verzetshelden bedanken voor het redden van Nederlandse Joden. Maurits Cohen en Hans Vles, beiden inmiddels tachtigers, richtten de stichting Nationaal Dankteken op. Beiden overleefden de Tweede Wereldoorlog als jonge kinderen in onderduik. Hun initiatief leidde tot het Nationaal Dankteken, ontworpen door uitvinder en kunstenaar Gabriel Lester.
Het monument staat in de tuin van de voormalige Hervormde Kweekschool, waar in maart het Nationaal Holocaustmuseum opent. De Hollandsche Schouwburg aan de overkant van de straat werd door de nazi's gebruikt als verzamel- en deportatieplaats voor Joden uit Nederland. Jonge kinderen moesten hun deportatie afwachten in de Crèche naast de kweekschool. Via de kweekschool werden honderden Joodse kinderen naar onderduikadressen in het hele land gesmokkeld.
Meer informatie
“Dankzij hen sta ik hier” zegt Mart Cohen, een van de twee initiatiefnemers. “Mijn ouders, grootouders en twee broertjes van 10 en 13 jaar werden vermoord, maar ik heb het overleefd en ben inmiddels de trotse vader, grootvader en overgrootvader. Samen met de eveneens geredde Hans Vles startte Cohen het plan dat leidde tot het Nationaal Dankteken. “Het heeft veel te lang geduurd totdat wij onze dank via een dergelijk monument hebben getoond.”
Gabriel Lester: “In de tuin en op het terras van de voormalige Hervormde Kweekschool staat een ladder die door een luik of venster naar de lucht reikt. De sculptuur van de ladder en het venster is een allegorisch beeld, herkenbaar en toegankelijk. Het kunstwerk biedt het perspectief van iemand die ondergedoken is, veilig, beschermd en onzichtbaar. Vanuit die schuilplek is er hoop en uitzicht. Aan het einde van de ladder is er licht. De ladder verbindt veiligheid met vrijheid.
Al van jongs af aan heb ik me voorgesteld dat iemand die ondergedoken en ergens verstopt is, ook echt ergens onder of achter verscholen zit. Ik stelde me een plek voor waar men alleen bij kon met een ladder of door een verborgen luik te openen. Het ondergrondse verzet associeerde ik eveneens met verborgen plekken, zolders, kelders en geheime kamers. Letterlijk ondergronds. En alles werd altijd verbonden met een ladder die door een venster of luik naar de veiligheid leidde, of naar de vrijheid. De ladder, het object dat gevangenschap en vrijheid verbindt, symboliseert voor mij de (verzets-)mensen die hun eigen leven en dat van hun naasten hebben willen wagen om een ander te helpen. De ladder is de verbindende factor.
In de kunst zijn er vele beelden gebaseerd op dat van een ladder. Soms tussen hemel en aarde, soms tussen rangen of maatschappelijke posities, soms tussen verschillende ruimten of dimensies, maar altijd een heel helder en herkenbaar beeld: de verbinder. Ook in het Oude Testament en de Talmoed zijn er verwijzingen naar het symbool van de ladder. De meest bekende ladder is de Jakobs ladder zoals deze wordt beschreven in Genesis 28:12: "En hij droomde; en zie, een ladder was gesteld op de aarde, welker opperste aan den hemel raakte; en zie, de engelen Gods klommen daarbij op en neder."
Er worden vele interessante interpretaties gesuggereerd voor de profetische betekenis van de ladder. Een thema dat het vroege Joodse denken doordringt, is dat de ladder een vorm van communicatie is tussen de hemelen en de mensheid. De meeste oude Joodse commentaren vatten de ladder ook op als een voorstelling van de tabernakel of de tempel, die door middel van de offers en het priesterschap de gevallen mens verbindt met de heilige ‘God’.
De bovenkant van de sculptuur, zoals deze kan worden waargenomen vanuit het museum op een hogere verdieping, is een spiegelend oppervlak. Hierdoor wordt het beeld zeker vanuit dit perspectief direct verbonden met de relatie tussen hemel en aarde. Tegelijkertijd geeft deze luchtspiegeling ook iets subliems, waardoor het beeld naast zijn boodschap ook een hedendaagse of actuele relatie heeft met de wereld.”
Beeldmateriaal
Neem contact op
