NHm vertelt: Leo Vis

Artikel

Het gezin van Leo Vis
Leonard Emanuel Vis (1930) is de oudste zoon van Mourits Vis en Francisca de Paauw. Ze woonden in de Richard Holstraat in Amsterdam-Zuid. Na hem kwamen nog twee kinderen, Arthur (1934) en Anita (1935). Het was een traditioneel Joods gezin. Zijn vader was hoofdvertegenwoordiger van textielbedrijf Spanjaard Borne, bekend van onder andere Teddy luiers en Cinderella beddengoed.

Jeugdherinneringen
Leo heeft nog veel herinneringen aan zijn jeugd in Amsterdam. Hij zat op de kleuterschool op het Albert Hahnplantsoen, zijn grootvader nam hem vaak mee naar de synagoge op het Jacob Obrechtplein en hij kreeg Joodse les van David Hirsch in de Bronckhorststraat. In de week voor Pesach gingen de leerlingen mee naar de matzefabriek van De Haan in de Valkenburgerstraat – Leo genoot daarvan. Hij speelde graag met zijn vrienden. Als kleuter had hij een denkbeeldig broertje die in een andere straat woonde. Toen zijn broertje Arthur werd geboren verdween dit.

Vluchtpogingen en onderduik
Leo was 9 jaar oud toen de Duitse troepen Nederland binnenvielen. Het gezin probeerde het land uit te vluchten, maar dit lukte niet. Kort daarop besloot Mourits Vis met zijn gezin naar Bussum te verhuizen. In juni 1942 moesten de Joodse inwoners van Bussum van de Duitse bezetter naar Amsterdam vertrekken. Terug in de stad ging het gezin Vis wonen in Amsterdam-Zuid, maar nog diezelfde zomer doken de gezinsleden onder.

Van Huize Senang tot De Hoeve
Leo dook onder in Blaricum, maar moest datzelfde jaar nog naar een nieuw adres, Huize Senang aan de Nieuwe Bussummerweg 151 in Huizen. Senang werd gerund door Isaac Bleekrode en zijn niet-Joodse vrouw. Er zaten 15 Joden ondergedoken, een aantal dat groeide tot 23. Bleekrode besloot een groter pension te zoeken. In 1943 verhuisden alle inwoners naar De Hoeve in Laren. Opnieuw groeide het aantal onderduikers.

Onvoorstelbare ontsnapping
Op 30 september 1943 zette de Larense politie de omgeving van het huis af. Twee Jodenjagers, Willemsen en Faber van de Haarlemse Inlichtingendienst, vielen het pension binnen. Dertig onderduikers werden gearresteerd en met de verhuiswagen van Banis weggevoerd naar de strafgevangenis in Haarlem. Daarna werd hij overgebracht naar de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam. Tijdens zijn deportatie naar Westerbork wist Leo te ontsnappen: hij wachtte tot de trein reed, deed de deur open en sprong. ‘Toen heb ik gelijk mijn Jodenster van mijn jas afgesneden. Ik had kennissen in Amsterdam waar ik naartoe kon’. Via deze kennissen kwam hij terecht bij de familie Gooijer-Kos in Huizen. Daar bleef hij tot aan de bevrijding. Leo was toen 14 jaar.

Een nieuw begin in Amerika
Het hele gezin Vis overleefde de Sjoa maar thuis werd er nauwelijks over de oorlog gesproken. Op school kon Leo zijn draai niet vinden en toen hij 23 was besloot hij uit Nederland te vertrekken. ‘Ik vond eigenlijk mijn ontsnapping uit deze hele geschiedenis toen ik naar Amerika ben geëmigreerd’. Daar pas begon voor hem het vrije leven.

Leo woont nu in Toronto met zijn Canadese vrouw Dorothy. Hij is lid van het Simon Wiesenthal Centrum en een veelgevraagd spreker voor scholieren en studenten.