Amsterdam: Gerard Dou Synagoge

Eind 19e eeuw verlieten veel Joden de verpauperde Jodenbuurt in de oude binnenstad om zich te vestigen in de nieuwe arbeiderswijk De Pijp. De vereniging Tesjoengat Israël (Hulpe Israëls) liet in 1892 een synagoge bouwen in het pand Gerard Doustraat 238, waar onderwijs werd gegeven en arbeiders en intellectuelen bijeenkwamen.

De laatste dienst tijdens de oorlog was op Rosj Hasjana in 1943. De meeste leden van de vereniging Tesjoengat Israël overleefden de oorlog niet. Wel kwam de uiterlijk onopvallende synagoge ongeschonden de oorlog door. De eerste dienst in het bevrijde Nederland vond plaats op de tweede sjabbat na 5 mei.

Dankzij een ingrijpende restauratie eind jaren negentig is het gebouw in zijn oude luister hersteld en met de aanstelling in 1998 van jongerenrabbijn Menachem Sebbag, de enige jongerenrabbijn in Nederland, kreeg de sjoel ook een nieuw publiek. Met de Portugese Synagoge op het Jonas Daniël Meijerplein en de Russensjoel in de Kerkstraat is de Gerard Dou synagoge de enige nog functionerende synagoge in het centrum van Amsterdam.