Veghel
In de achttiende eeuw hadden zich al enkele Joodse gezinnen in Veghel gevestigd, ondanks de beperkende maatregelen van de plaatselijke overheid. Onder hen was een vleeshouwer, die reeds in 1731 in het dorp woonde. De meeste van deze Joden waren afkomstig uit het nabijgelegen dorp Nistelrode. In het tweede kwart van de negentiende eeuw werd in Veghel een Joodse gemeente opgericht door enkele Joden die uit Dinther afkomstig waren.
Vanaf 1832 had de gemeente een eigen synagoge aan de Achterdijk, de huidige Deken van Miertstraat. In 1866 werd het gebouw met behulp van een subsidie van de dorpsraad gerestaureerd. Ook in 1930 en in 1938 is de synagoge gerenoveerd.
Synagoge Veghel, ca. 1935
In 1886, toen het ledental van de gemeente op zijn hoogste punt was, werd aan het Bolkenplein een school gebouwd. Aan hetzelfde plein lag de vleeshal. De godsdienstonderwijzer was eveneens voorzanger en ritueel slachter. Het kerkbestuur bestond uit drie leden, die ook toezicht hielden op het onderwijs. Daarnaast was er een penningmeester voor het Heilige Land.
De Joodse gemeenten van Veghel, Sint Oedenrode en Uden begroeven hun doden op de Joodse begraafplaats in Schijndel.
In Veghel bestond een begrafenisgenootschap, een genootschap voor het onderhoud van de synagoge en een afdeling van de Vereniging Algemeen Israëlitisch Verbond.
Synagoge Veghel, 2011
Gedurende de Duitse bezetting werd ongeveer de helft van de Joodse inwoners van Veghel gedeporteerd en vermoord. De overigen wisten naar het buitenland te ontkomen of zijn ondergedoken. Een Veghelse onderduikorganisatie zorgde ervoor dat in de plaats en de omgeving een twintigtal Joodse kinderen kon onderduiken.
De Torarollen en de rituele voorwerpen werden voor een deel overgebracht naar Amsterdam, het overige deel werd geroofd door de Duitsers. Een aantal zilveren voorwerpen bleef behouden doordat ze in een tuin waren begraven.
Van de dertien Joodse gezinnen keerden na de oorlog drie Joden terug naar Veghel. In 1947 werd de Joodse gemeente Veghel opgeheven en bij die van Oss gevoegd.
Op de Joodse begraafplaats te Schijndel is een gedenksteen geplaatst met daarop de namen van de oorlogsslachtoffers.
De restauratie van de voormalige synagoge aan de Deken van Miertstraat werd voltooid in 2002. Op de zijmuur van de synagoge in Veghel is in januari 2003 een gedenkplaat aangebracht met een tekst uit Jesaja 56:5, ter herinnering aan de Jodenvervolging. Sinds 2010 heeft het pand een horecabestemming.
Aantal Joden in Veghel en omgeving
jaar
1809
22
1840
64
1869
59
1899
80
1930
31