Dinxperlo
Al in de achttiende eeuw moeten er Joden in Dinxperlo gewoond hebben, maar nadere gegevens over hen ontbreken. In 1815 had de plaats voldoende Joodse inwoners om godsdienstoefeningen te houden. Deze bijeenkomsten vonden plaats in een huissynagoge. Daar werd ook Joods onderwijs aan de kinderen gegeven. Het merendeel van de gezinshoofden voorzag door bedelen in hun onderhoud.
Prentbriefkaart van de Grensstraat in Dinxperlo met synagoge, ca. 1904
Aanvankelijk viel Dinxperlo onder de Joodse gemeente van Winterswijk; omstreeks 1830 werd de gemeenschap als een zelfstandige gemeente erkend. In 1889 werd een nieuwe synagoge ingewijd. De doden werden begraven op een begraafplaats in het buurtschap Beggelder, thans de Meniststraat te Dinxperlo.
Hoewel tapijtfabriek van de familie Prins in belangrijke mate bijdroeg tot de economische activiteit, bleef de financiële situatie van een groot deel der Joodse inwoners ook in het begin van de twintigste eeuw zorgelijk.
De ligging van Dinxperlo op de Duitse grens maakte dat er in de dertiger jaren veel vluchtelingen naar toe kwamen, ook al omdat de burgemeester zich persoonlijk voor hen inzette. Nog in 1939 werd het vijftigjarige bestaan van de synagoge uitgebreid gevierd.
Prentbriefkaart van de Dorpstraat in Dinxperlo met synagoge, ca. 1930
Vanaf september 1941 waren de Joodse kinderen uitgesloten van openbaar onderwijs en moesten zij naar de regionale Joodse school in Doetinchem. In november 1942 zijn de Joden van Dinxperlo samen met de Joden uit de rest van Gelderland gedeporteerd. Slechts enkele van hen hebben de oorlog overleefd.
Na de oorlog werd de beschadigde synagoge afgebroken. In 1947 werd de Joodse gemeente Dinxperlo bij die van Aalten gevoegd.
In mei 1988 heeft de Stichting Vluchtelingenwerk in Dinxperlo een gedenksteen aangebracht, ter herinnering aan het feit dat vijftig jaar eerder de grens van Nederland voor door de Nazi's vervolgden gesloten werd.
De grafstenen op de begraafplaats in Dinxperlo werden geïnventariseerd in het Stenen Archief.
Aantal Joden in Dinxperlo en omgeving
jaar
1809
19
1840
28
1869
49
1899
63
1930
41