Werkendam

Rond 1782 ontstond te Werkendam een Joodse gemeenschap, die voor haar godsdienstoefeningen in een woonhuis bijeenkwam. Ook beschikte men over een Joodse begraafplaats, gelegen op de Hofstede in de Vervoorne-polder. In Woudrichem bestond er eveneens in de laatste decennia van de achttiende eeuw een Joodse begraafplaats.

In de eerste veertig jaar van de negentiende eeuw wisselden Werkendam en Woudrichem elkaar af als centrum van de regionale Joodse gemeente. In 1817 gold Werkendam als Ringsynagoge, maar in 1821 werd de plaats toegevoegd aan de bijkerk Woudrichem. In 1836 werden de rollen weer omgedraaid. Werkendam beschikte toen over een synagoge die gevestigd was in een schuur achter de Hoogstraat.

De begraafplaats op de Hofstede raakte tegen het midden van de negentiende eeuw vol en werd vervangen door een nieuwe begraafplaats, eveneens gelegen in de Vervoorne-polder, die in 1852 in gebruik genomen werd. Vanwege naoorlogs rechtsherstel is het NIK in 2013 eigenaar geworden van de Joodse begraafplaats, die voordien in privébezit was. De begraafplaats wordt onderhouden door de gemeente Werkendam.

De Joodse inwoners van Werkendam-Woudrichem waren onder meer werkzaam als lotenverkoper, slager en koopman.

In 1918 werd Woudrichem bij Gorinchem gevoegd, drie jaar later volgde Werkendam.

In de oorlogsjaren is ongeveer de helft van de Joodse inwoners van Werkendam-Woudrichem weggevoerd en omgebracht, ongeveer tien mensen wisten zich door onder te duiken het leven te redden.

In mei 1991 is naast het gemeentehuis van Woudrichem een gedenkteken onthuld, ter nagedachtenis aan de weggevoerde en vermoorde Joodse burgers.