Eibergen
Vanaf 1643 hebben zich met enige regelmaat Joden in Eibergen gevestigd. De gunstige ligging vlakbij de grens maakte de plaats voor Duitse Joden gemakkelijk bereikbaar. In 1786 betaalden zeven gezinnen een jaarlijkse stadsbelasting: het Jodentribuut. Al vóór 1756 was er een Joodse begraafplaats, bijgenaamd De Jodenbelt, in gebruik. Deze lag even buiten Eibergen bij het riviertje de Berkel, aan de huidige Rekkense Binnenweg. Ook van een synagoge was al voor 1797 sprake.
Synagoge in Eibergen, ca. 1960
-foto G. Hazewinkel
In de eerste helft van de negentiende eeuw groeide de Joodse gemeente van Eibergen. In 1848 werd een nieuwe synagoge gebouwd midden in het dorp aan de Kleine Hagen. Ook was er een Joodse godsdienstschool. Naast een kerkbestuur waren in Eibergen een studiegenootschap en een vrouwengenootschap actief. Dit laatste was belast met de zorg voor de rituele voorwerpen in de synagoge.
Portret van Migels Zion en Betje Gans uit Eibergen, ca. 1900
-part. coll.
Tijdens de bezetting is ongeveer de helft van Joodse inwoners van Eibergen gedeporteerd en omgekomen. De anderen wisten onder te duiken. Het interieur van de synagoge is tijdens de oorlog verloren gegaan.
De Joodse gemeente hield in 1947 officieel op te bestaan en werd vervolgens bij die van Borculo gevoegd. Het synagogegebouw werd na de oorlog aan de plaatselijke overheid verkocht en vervolgens in 1961 afgebroken. Ter nagedachtenis aan de gedeporteerden is in 1990 een monument onthuld. De gemeente Eibergen onderhoudt tegenwoordig de Joodse begraafplaats.
Aantal Joden in Eibergen en omgeving
jaar
1797
33
1809
16
1840
52
1869
84
1899
100
1930
42