Blokzijl
Tussen 1750 en 1770 vestigden de eerste Joden zich in Blokzijl. Onder hen bevond zich een vleeshouwer en zijn gezin.
In 1771 kochten de Joden van Blokzijl een begraafplaats aan het Slingerpad. Tot aan de burgerlijke gelijkstelling in 1796 telde de plaats maar weinig Joodse inwoners, maar in de jaren daarna nam de gemeenschap in omvang toe.

Reconstructietekening van de afgebroken synagoge in de Zuiderstraat in Blokzijl (door P. en J. de Jonge).
De godsdienstoefeningen werden vanaf 1791 aanvankelijk in een huissynagoge gehouden. Na enige interne strubbelingen overwonnen te hebben kon de gemeente in 1828 een gebouw betrekken aan de Zuiderstraat. Daarin was plaats voor een synagoge, een school, een vergaderzaal en een ritueel bad. In 1885 kwam er een einde aan het Joodse onderwijs in Blokzijl en kregen de kinderen verder les van een leraar in Zwartsluis.
De Joodse gemeenschap van Blokzijl, die vanaf het begin van de negentiende eeuw samen was gevoegd met de gemeente van Vollenhove, kende zijn grootste omvang rond 1870. Het merendeel van de kostwinners was werkzaam in de handel en in de vleeshouwerij. Er was slechts één Joodse vereniging: een vrouwengenootschap voor liefdadigheid.
Aan het einde van de negentiende eeuw liep de Joodse gemeente behoorlijk terug en in de twintiger jaren van de twintigste eeuw had ze in feite reeds opgehouden te bestaan. De bouwvallige synagoge werd in 1925 verkocht en een jaar later afgebroken.

Prentbriefkaart van het rijkswerkkamp
Alle Joden uit Blokzijl en Vollenhove zijn tijdens de bezetting om het leven gebracht. In 1947 werd de gemeente formeel opgeheven en bij die van Zwolle gevoegd. De oude begraafplaats aan het Slingerpad wordt sinds 1949 onderhouden door de plaatselijke overheid Blokzijl. De begraafplaats werd in 1999 op particulier initiatief gerestaureerd en er werd een herinneringssteen geplaatst ter nagedachtenis aan de veertien omgekomen Joden uit Blokzijl en Vollenhove. De grafstenen op de begraafplaats in Blokzijl werden geïnventariseerd in het Stenen Archief.
Ook in Vollenhove hebben zich tussen 1750 en 1770 voor het eerst Joden gevestigd. In 1783 kregen zij toestemming om in een huissynagoge aan de Kerkplaatze godsdienstoefeningen te houden. Vanaf 1775 maakten zij gebruik van een eigen begraafplaats achter de Havesathe Old-Plattenburg.
Een synagoge, die gebouwd kon worden dankzij een gift van koning Louis-Napoleon in 1809, is waarschijnlijk weinig gebruikt. Sinds de oprichting van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap in het begin van de negentiende eeuw maakte de Joodse gemeente van Vollenhove deel uit van de gemeente Blokzijl.
Ook in Wanneperveen bestond in de twintiger jaren van de negentiende eeuw kortstondig een zelfstandige Joodse gemeente.
Aantal Joden in Blokzijl en omgeving
jaar
1748
1 gezin
1797
35
1809
93
1840
93
1869
115
1899
38
1930
9