Nederland en de Sjoa

Altijd te zien

Centraal in deze tentoonstelling staan Joden uit bezet Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. De nazi’s vervolgden en vermoordden hen op grote schaal. In heel Europa werden ongeveer zes miljoen Joden omgebracht en hun gemeenschappen en cultuur systematisch verwoest. Deze gebeurtenissen staan bekend als de Holocaust, of Sjoa – het Hebreeuwse woord voor catastrofe. De nazi’s vervolgden en vermoordden ook andere groepen, zoals Jehova’s getuigen, verzetsstrijders, Roma en Sinti en homoseksuelen.

Daarvoor was een reeks bewuste keuzes van mensen nodig, vaak gevoed door een intense Jodenhaat. De oorlog vormde een dekmantel om Joden te kunnen discrimineren, isoleren, beroven, verarmen, uitbuiten, deporteren en uiteindelijk vermoorden. De tentoonstelling laat zien welke maatregelen en mensen hierbij een rol speelden. Persoonlijke verhalen en ervaringen tonen de gevolgen voor de levens van individuele vervolgden.

Misdadenbehang

De wanden van de tentoonstellingszalen zijn van plafond tot plint voorzien van teksten vol anti-Joodse maatregelen. De Duitse bezetter vaardigde deze vanaf mei 1940 uit om Joden te discrimineren, isoleren, beroven en deporteren. De maatregelen werden vaak vastgelegd als verordeningen, beschikkingen of instructies en hadden allemaal de kracht van wet. De bezetter verplichtte op deze manier dat Joden zich lieten registreren (1941) en de Jodenster moesten dragen (1942). Dit ‘misdadenbehang’ biedt een zo volledig mogelijk overzicht van alle anti-Joodse maatregelen in Nederland.

Het 'Misdadenbehang' in de tentoonstelling van het Nationaal Holocaustmuseum

-

Thijs Wolzak

Vergeet-me-nietjes

Een kartonnen lijstje met drie pasfoto’s van anonieme slachtoffers en de oproep “Vergeet ons niet!” diende als inspiratie voor ‘Vergeet-me-nietjes’: in negentien uniek vormgegeven vitrines, verdeeld over het museum, staat telkens één mensenleven centraal. Met een persoonlijk voorwerp, een portretfoto of -video, een korte tekst en audiofragment kleurt een Vergeet-me-nietje het leven van een Holocaustslachtoffer weer in.

'Vergeet-me-niet' voor Siem Vos

-

Mike Bink