Welk Israël?
Sinds de ongekende aanslag van Hamas op 7 oktober 2023 is niet alleen Israël in oorlog; het leven van Joden, waar ook ter wereld, staat onder druk. Synagogen worden aangevallen of beklad en tijdens protesten worden antisemitische leuzen geroepen.
Maakt het oplaaiend antisemitisme het leven in de diaspora eindig? Kun je nog achter Israël staan of heb je nu geen andere keuze? En over welk Israël heb je het dan? Hebben Joden een rol te spelen in het dichterbij brengen van vrede, zowel in Israël als in ons eigen land?
Aan de vooravond van een nieuw Joods jaar organiseerde het Joods Cultureel Kwartier in De Balie te Amsterdam een gesprek waarin uiteenlopende Joodse stemmen samenkwamen om over deze onderwerpen te praten. Het gesprek werd ingeleid door algemeen directeur Emile Schrijver en geleid door Yoeri Albrecht, directeur van De Balie.
Muziek
Door de avond heen werden er verschillende liedjes afgespeeld. De liedjes weerspiegelen de liefdevolle, kritische en ambivalente relatie van Joden tot Israël.
Israël (1973)
Dit lied, Israël, werd geschreven door het Nederlands-Joods cabaret duo Klipstein & Hammelburg. Het werd een populair lied in Joods Nederland in de jaren 70, onder meer veel gezongen bij de socialistisch-zionistische jeugdbeweging Haboniem. In de video zie je het duo op bezoek in het Hadassah ziekenhuis in Israël tijdens de Jom Kippoeroorlog, waar zij een tournee maakten om aan het front voor soldaten te zingen en ook in ziekenhuizen en veldhospitalen langsgingen.
Had Gadya | Een klein geitje (1989)
Dit nummer werd geschreven door de Israëlische zangers Chava Alberstein tijdens de eerste Palestijnse volksopstand (‘intifada’) tegen het Israëlische gezag op de West Bank en in de Gazastrook (1987-1993). Het lied verwoordt de kritiek op Israëls hardhandige optreden. Het is gebaseerd op een traditioneel 'optel' liedje dat de seideravond afsluit, over een geitje dat opgegeten wordt door een kat, die gebeten wordt door een hond, die geslagen wordt door een stok etc. tot en met God die boven alles staat. In deze versie is er een nieuw einde aan toegevoegd, dat een wrange politieke betekenis geeft.
Ein li Eretz Acheret | Ik heb geen ander land (1982)
Dit lied werd geschreven door Ehud Manor tijdens de Libanonoorlog van 1982, de eerste oorlog waartegen binnen Israël protesten ontstonden. Pas in 1986 toen het werd opgenomen door Gali Atari werd het een hit in Israël. Daarna werd het een ‘protest-song’ met name voor de vredesbeweging. Het lied drukt zowel het gevoel van onlosmakelijke verbondenheid met Israël uit als de noodzaak om kritiek te uiten omdat het van karakter is veranderd.