Amsterdam: Monument Jacob Israel de Haan

In de Jodenbreestraat voor het Rembrandthuis staat het monument van Jacob Israël de Haan (1881-1924), de 'Dichter van het Joodse Lied'. Hij werd in 1881 in Smilde (een dorp in het noorden van Nederland) geboren als zoon van een voorzanger.

De Haan vestigde zich in de Pijp in Amsterdam en werkte als onderwijzer en als journalist voor het socialistische blad Het Volk. De publicatie van zijn roman 'Pijpelijntjes' (1904), zijn coming out als homoseksueel, veroorzaakte een groot schandaal. Later keerde De Haan terug tot de orthodoxe levenswijze van zijn jeugd. Hij werd lid van de Mizrachi, de religieuze fractie binnen de Nederlandse Zionisten Bond en vertrok in 1919 naar het Beloofde Land. Hij vestigde zich in Jeruzalem, gaf als jurist les aan de rechtsschool en werkte als journalist voor het Algemeen Handelsblad en De Groene Amsterdammer. Ook schreef hij zijn befaamde 'Kwatrijnen' (1919-1924), waarin zijn reis naar Jeruzalem en zijn belevenissen aldaar zijn opgetekend.

Bekend is het gedicht over zijn heimwee naar Amsterdam:

Die te Amsterdam vaak zei 'Jeruzalem'
En naar Jeruzalem gedreven kwam
Hij zegt met een mijmrende stem: 'Amsterdam, Amsterdam.

De Haan bleef worstelen met zijn seksuele geaardheid en kreeg steeds meer sympathie voor de ultra-orthodoxen en de Arabieren. Op 30 juni 1924, vlak voor zijn geplande terugkeer naar Nederland werd de Haan, inmiddels activist voor de ultra-orthodoxie, vermoord door extremistische zionisten. De moord op Jacob Israël de Haan was de eerste politieke moord in Palestina.