False Testimony
In het Kunstkabinet zijn regelmatig verrassende kleinere presentaties van modern en hedendaagse kunst te zien.
Deze tentoonstelling False Testimony van kunstenaar Hajnal Németh (1972) en schrijver en onderzoeker Zoltán Kékesi (1976) gaat over de Tiszaeszlár-rechtszaak die speelde in 1883 in een gelijknamig Hongaars dorpje. Joden werden er valselijk beschuldigd van moord op een christelijk meisje, Eszter Solymosi.
De onschuld van de veertien verdachte joodse mannen werd sluitend bewezen, maar desondanks staat de rechtszaak symbool voor het begin van modern antisemitisme in Hongarije. De affaire is een actueel thema geworden in de hedendaagse kunst. Het belichaamd de dilemma’s van de naoorlogse joodse identiteit in Hongarije; de herinnering van de eigen identiteit versus het verdringen van het verleden en het aanpassen aan de wensen van de omgeving.
De kern van de presentatie is een video die refereert aan Version, een experimentele film over de Tiszaeszlár-affaire gemaakt door Miklós Erdély in 1981. Erdély (1928-1986) was een invloedrijke Hongaarse architect, kunstenaar, theoreticus en filmmaker.Net als in Version, verbeeldt Németh in haar video de meest essentiële scène uit de rechtszaak: de ingestudeerde getuigenverklaring van de dertien jaar oude Móric Scharf. Hiermee wordt benadrukt dat de getuige zich afkeert van zijn eigen vader, die een van de verdachten is, en daarmee van zijn eigen joodse achtergrond.
De valse verklaring waar de titel van het werk naar verwijst staat symbool voor historische gebeurtenissen die achteraf geïnterpreteerd en gereproduceerd worden om er culturele betekenis aan te geven. De muziek wordt door de kunstenaar ingezet zoals in een opera gebruikelijk is: om het verhaal los te weken van de oorspronkelijke tijd en plaats en in overdrachtelijke zin op de toeschouwer over te brengen.
Voor radicaal rechts heeft het vermoorde meisje nog altijd een cultstatus. Halverwege de jaren negentig hebben neonazi-groeperingen in Hongarije een herdenkingsplaats opgericht voor de Tiszaeszlár-affaire. De fotoserie toont de cultus rondom Eszter Solymosi, het vermeende slachtoffer wier lichaam verloren is gegaan gedurende het proces. In 1994 werd er een (leeg) grafmonument voor haar opgericht waar jaarlijks herdenkingen worden georganiseerd en linten met leuzen worden achtergelaten.
De foto’s en video-installatie gaan over collectieve herinnering en het proces van culturele en psychologische identificatie.
Over de kunstenaar
Hajnal Németh (1972) is geboren in Hongarije en woont en werkt in Berlijn. Door middel van opera’s, musicals, performances, film en fotografie roept de kunstenaar op tot politieke standpunten. Met minimale aanpassingen in bestaande teksten, gedichten of liederen legt zij complexe geschiedenissen bloot. Haar werk is internationaal tentoongesteld in verschillende prominente kunstinstellingen in Europa, Amerika en Azië. In 2011 representeerde Hajnal Németh Hongarije op de Biënnale van Venetië.
