Noordwolde
In 1750 vestigde het eerste Joodse echtpaar zich in Noordwolde. In de loop van de achttiende eeuw kwamen er nog enkele families en ontstond een georganiseerde Joodse gemeente. Deze had vanaf 1770 de beschikking over een begraafplaats aan de Schapendrift. De synagoge aan de Hoofdstraat-West bestond reeds vóór 1786. De gemeente onderhield vooral contacten met Gorredijk en Steenwijk.
Monument op de begraafplaats in Noordwolde
De Joodse inwoners van Noordwolde waren werkzaam in de handel. De economische omstandigheden waren echter zodanig, dat de gemeente in het begin van de negentiende eeuw de kerkelijke belasting niet op kon brengen. In 1861 werd nog een poging gedaan fondsen te werven voor de bouw van een nieuwe synagoge. In de jaren daarna nam het aantal leden zodanig af dat de gemeente opgeheven werd en bij de Joodse gemeente van Heerenveen gevoegd.
De oude synagoge werd in 1876 verkocht en vier jaar later afgebroken. De Joodse begraafplaats in Noordwolde, waar nog slechts drie stenen staan, word onderhouden door de Friese natuurbeschermingsvereniging It Fryske Gea. De begraafplaats is op 25 oktober 2003 overgedragen aan het NIK. Bij die gelegenheid werd een monument onthuld ter herinnering aan de Joodse oorlogsslachtoffers uit Stellingwerf, waar de gemeente Noordwolde officieel onder valt.
Aantal Joden in Noordwolde en omgeving
jaar
1809
66
1840
36
1869
41
1899
14
1930
17