Prachtig geïllustreerde handschriften internationaal als inspiratiebron
De hagada, het boek dat tijdens het Pesachfeest op de sederavond wordt gelezen, spreekt al eeuwenlang tot de verbeelding. Het is het boek waarin de bevrijding van het joodse volk uit de slavernij in Egypte en de tocht naar het Heilige land wordt beschreven. Ook de uitbundige illustraties die de tekst vergezellen en waaraan men op verschillende plekken in de wereld een eigen interpretatie heeft gegeven, hebben bijgedragen aan de populariteit van dit boek.
Kopergravures
Een mooi voorbeeld is de hagada die in 1695 in Amsterdam werd gedrukt.
Hierin zijn, voor het eerst in de geschiedenis van de joodse boekdruk, kopergravures gebruikt.
De schoonheid van de Amsterdam Hagada inspireerde vooral in de 18de eeuw kunstenaars om prachtig geïllustreerde handschriften te vervaardigen die soms een identieke kopie waren van het gedrukte origineel. Wat de Amsterdam Hagada zo mooi maakt is dat men, met de voor Joodse boeken nieuwe techniek van kopergravures, veel meer detail op de illustraties kon aan brengen.
Kopieën van afbeeldingen
Dat de afbeeldingen een bron van inspiratie vormden is bijvoorbeeld te zien bij afbeelding van de vier zonen die tijdens de sederavond de vraag moeten beantwoorden: ‘wat betekent [dit verhaal] voor ons?’ Afgebeeld zijn een wijze, een slechte, een brave zoon en een zoon die niets weet te vragen.
Het handschrift van Nathan van Meseritz uit 1728, gemaakt in Tsjechië is een vrijwel identieke kopie van de oorspronkelijke afbeelding in de Amsterdam Hagada. Op een ander handschrift, de Leipnik Haggada (Darmstadt, 1734) ziet men dat de kunstenaar de houding en attributen van de zonen heeft overgenomen, maar de personages in stijl heeft aangepast aan zijn leefomgeving.
Laat je inspireren
Elke hagada ter wereld is anders, heeft zijn eigen schoonheid en vertelt ook een beetje zijn eigen verhaal. In dit artikel gaven we je een voorproefje. Kijk voor meer mooie hagadot en bijbehorende illustraties bijvoorbeeld op de website van de Braginsky Collection.
